Silnik produkuje ogromne ilości ciepła, a układ chłodzenia chroni go przed zatarciem i całkowitym zniszczeniem.
Podstawowe elementy układu chłodzenia w samochodzie to: chłodnica, wiatrak, pompa wody, termostat, czujniki, zbiornik wyrównawczy i płyn chłodniczy.
Układ chłodzenia kieruje schłodzony płyn w okolice najgorętszych partii silnika (cylindrów i zaworów), odbierając ciepło i przenosząc je w chłodniejsze środowisko. Powoduje to spadek temperatury cieczy obecnej w układzie chłodzenia, a tym samym silnika. Ciepło odbierane jest w chłodnicy, umieszczonej zazwyczaj w przedniej części komory silnikowej. Opływające ją podczas jazdy powietrze chłodzi płyn, a jeśli samochód nie porusza się lub przepływ powietrza jest zbyt słaby, system wspomagany jest przez wiatrak. Płyn chłodniczy cały czas jest pompowany, aby był w ciągłym ruchu.
Jako że układ chłodzenia działa między innymi dzięki obecności płynu, powinniśmy regularnie kontrolować jego stan. W tym celu należy odkręcić nakrętkę zbiorniczka wyrównawczego i ocenić poziom płynu. Uzupełniamy go do 2/3 maksymalnego stanu.
Nigdy nie kontrolujemy stanu płynu w trakcie pracy silnika lub gdy jest rozgrzany. Po odkręceniu nakrętki przy gorącym silniku płyn może nas poparzyć.
Nie wolno też dolewać zimnego płynu do ciepłego układu, bo może to spowodować pęknięcie głowicy lub uszkodzenie jej uszczelki.
Objawem uszkodzenia układu chłodniczego jest podwyższona temperatura silnika. Można ją skontrolować na wskaźniku deski rozdzielczej. Warto wtedy zatrzymać samochód i sprawdzić, czy nie ma pod nim śladów wyciekającego płynu.
Płyn chłodniczy ma swoją żywotność. Producenci płynów określają po jakim czasie należy go całkowicie wymienić. Wymianę płynu można przeprowadzić samodzielnie. W tym celu należy: wypłukać zanieczyszczenia z układu, wymienić stary płyn, uzupełnić nowym płynem oraz w razie potrzeby uszczelnić układ.
Płukanie chłodnicy powinno odbywać się przy użyciu specjalnie przeznaczonego do tego celu płynu, taki środek usuwa rdzę, kamień kotłowy i inne zanieczyszczenia.
W celu wymiany płynu należy odkręcić korek spustowy umieszczony pod spodem chłodnicy i podstawić odpowiednie naczynie do zebrania zlewanej cieczy. Niezależnie od tego, czy wcześniej użyto płukacza cały układ chłodniczy trzeba dodatkowo przepłukać wodą, aby usunąć pozostałe zanieczyszczenia.
Na rynku dostępne są zarówno gotowe do użycia płyny, którymi można od razu uzupełnić chłodnicę, jak i ich koncentraty, które należy wymieszać z wodą demineralizowaną według proporcji podanej na etykiecie produktu. Wybierając płyn do chłodnic warto zwrócić uwagę na jego temperaturę krzepnięcia oraz spełnione normy. Po uzupełnieniu układu chłodziwem należy uruchomić silnik i odpowietrzyć układ chłodzenia. Poziom płynu widoczny jest przez przezroczyste ścianki zbiornika wyrównawczego także przy zakręconej zakrętce. Przy rozgrzanym silniku poziom płynu chłodzącego podnosi się, po ostygnięciu opada. Przy zimnym silniku powinien nieco przekraczać znacznik „KALT" (zimny).
Jeżeli zauważyliśmy nawet niewielkie wycieki z chłodnicy możemy zastosować specjalny uszczelniacz do chłodnic. Produkty tego typu uszczelniają nawet najdrobniejsze wycieki nie utrudniając cyrkulacji płynu chłodniczego i nie zmniejszając sprawności cieplnej chłodnicy. Zabezpieczają chłodnicę przed kolejnymi wyciekami.
